نشا پیوندی-اصلی ترین راهکار کاشت در شرایط کم آبی

نشا پیوندی مانند نشا معمولی، پیوند را شامل ساقه یک گیاه (پیوندک)، به ریشه یک گیاه دیگر، (به نام پایه) تعریف می کند (شکل-1) . پیوند سبزیجات در ابتدا با پیوند هندوانه روی کدو حلوایی و به منظور کاهش بروز فوزاریوم در ژاپن و کره انجام شد.

در دو دهه 1960 و 1970، اولین پیوند گیاهان ساکولنت و گوجه‌فرنگی، با مشاهده تقسیم سلولی و تغییرات آناتومیکی در محل اتصال پیوند، یک دوره زمانی برای تشکیل پیوند تعیین کرد.

مکانیسم تشکیل پیوند

در ابتدا پس از پیوند، سلول های آسیب دیده فرو ریخته و سلول های دست نخورده و سالم نزدیک به محل اتصال پیوند به بافت مقابل می چسبند. این تماس با گذشت زمان تقویت شده و سلول‌ها در هم آمیخته می شوند. پلی ساکاریدها، از جمله پکتین ها، در محل اتصال پیوند رسوب کرده و باعث ایجاد استحکام می شوند. در همین زمان، تقسیم سلولی توده ای از سلول ها را تولید کرده و با تشکیل کالوس روند جوش خوردن پیوند ادامه می یابد.

پیوندهای سازگار- ناسازگار

تحقیقات اولیه پیوند در دو بخش سازگاری پیوند، شامل انتخاب پایه مناسب، تکنیک پیوند زدن و نگهداری پس از پیوند و همچنین مقاومت به بیماری هایی از جمله فوزاریوم بوده است.
در پاسخ به این سوال کلیدی که چه گیاهانی را میتوان به طور موفقیت آمیزی باهم پیوند زد انواع پیوندهای سازگار و ناسازگار شناخته می شوند. تقسیم سلولی، تشکیل پینه، تمایز به آوند آبکش و آوند چوبی شامل واکنش های اولیه پیوند سازگار می باشد (شکل-2). این درحالی است که پیوندهای ناسازگار فقط بخشی از این موارد را نشان می دهند (تقسیم سلولی و تشکیل پینه رخ می دهد، اما قدرت چسبندگی کمتر است و ممکن است تمایز آبکش و آوند چوبی رخ ندهد).

گیره زدن در محل پیوند

پرورش دهندگان معمولاً فشار فیزیکی را در اطراف پیوند افزایش می دهند تا با استفاده از یک گیره یا با بستن نوار در اطراف محل اتصال، پیوند موفق انجام شود (شکل- 3). این تکنیک علاوه بر این که پیوندک و پایه را در کنار هم نگه می دارد، ممکن است تقسیمات کالوس را مشخص کند و از نظر فیزیکی تمایز را محدود کند.

پیوند در سبزیجات:

بیش از 1 میلیارد گیاه سبزی در ژاپن و کره، عمدتاً از خانواده Solanaceae (یعنی گوجه فرنگی(شکل-4)، بادمجان، فلفل) و خربزه پیوند زده شده است. پیوند در بسیاری از سبزیجات یکی از روش های تکثیر غیرجنسی محسوب می شود، اما در حال حاضر از پیوند برای ایجاد مقاومت در برابر تنش‌های زیستی مانند حشرات و تنش‌های غیر زیستی مانند شوری، سرما یا شرایط نامساعد خاک استفاده می شوند.

 نشای پیوندی 95 درصد به نشای هندوانه، 3 درصد به نشای خربزه و مابقی به خیار و گوجه فرنگی اختصاص دارد.
 بیش از 90 درصد هندوانه کشت شده در ژاپن و کره را نشاهای پیوندی تشکیل می دهد.
 در چین 20 درصد از دو میلیون هکتار زمین تحت کشت هندوانه هستند.
 در آمریکا نشا پیوندی مورد استفاده گوجه فرنگی است و برای کشت هیدروپونیک در 70 درصد مساحت تحت این روش (330 هزار هکتار) کاربرد تجاری یافته است.

فواید پیوند در سبزیجات:

 غلبه بر بیماری های خاکزاد به ویژه فوزاریوم (Fusarium oxysporum).
 مقاومت به تنش های غیرزیستی (شوری، خشکی، دما، رطوبت).
 کاهش زمان رشد، افزایش دوره برداشت و عدم نیاز به تناوب کشت طولانی.
 افزایش جذب مواد معدنی، کارایی کوددهی بیشتر.
 صرفه جویی قابل توجه در مصرف سموم شیمیایی.

چرا نشای پیوندی تولید کنیم؟

تولید نشای پیوندی در کره و ژاپن به شدت در حال افزایش است و بیشتر کشاورزان فواید استفاده از پیوند را شناسایی کرده اند. قیمت نشا پیوندی تقریبا 3 برابر گرانتر از نشاء معمولی می باشد و باعث اشتیاق کشاورزان برای سود بیشتر شده است.

 در برخی کشورهای آسیایی نظیر کره جنوبی بیش از 80 درصد کدوئیان به صورت پیوندی تولید می شوند.
 در حال حاضر سه محصول هندوانه، خیار و خربزه از خانواده کدوئیان (Cucurbitaceae) و گوجه فرنگی و بادنجان و فلفل از خانواده بادنجانیان (solanaceae) به صورت تجاری پیوند زده می شوند.

کشت نشاء پیوندی راهکار جدید برای کاشت محصولات پرآب بر

کشت های با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین همانند چغندرقند و یونجه باید از الگوی کشت، حذف و به جای آنها کشت هایی نظیر ذرت علوفه ای و یا تناوب یکساله ای از کشت های بومی مانند گندم که هم موجب کاهش استحصال آب و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای بهره برداران کشاورزی باشد جایگزین شود.
هندوانه نیاز آبی زیادی دارد و به دلیل وضعیت بحران آب موجود در ایران، کشت محصولاتی که نیاز آبی زیادی دارند در خطر است. پیوند، راهکار کاهش مصرف آب برای محصولات پر آب بر از جمله هندوانه می باشد (شکل-5).

فواید تولید نشاء پیوندی هندوانه:

 کاهش زمان رشد تا 25 روز و میزان مصرف آب حدود 35 درصد.
 افزایش عملکرد از 60 تن (در کشت نشا معمولی) تا 140 تن در کشت نشا پیوندی.
 افزایش مقاومت در برابر بیماری های خاکزی (پژمردگی فوزاریومی)، سفیدک پودری (سطحی) و ویروسی به خصوص ویروس کوتولگی سبز زرد هندوانه و ویروس موزاییک هندوانه (شکل-6).
 تولید سیستم ریشه قوی (مقاومت به سرما و گرما و نیز افزایش جذب مواد غذایی).
 کاهش مصرف آب (به ویژه در خصوص پایه کدو برای هندوانه، زیرا نیاز آبی کدو به نسبت پایین تر از نیاز آبی هندوانه است).
 افزایش اندازه میوه، عملکرد، زودرسی و کیفیت میوه.

ربات پیوند زن نشا

اخیراً، روش های اصلاحی و استفاده از ربات‌ها، نرخ موفقیت پیوند را بهبود بخشیده و تعداد گیاهان و گونه‌های پیوندی را افزایش داده است. روش دستی پیوند علاوه بر اینکه به تعداد کارگر زیادی احتیاج دارد، فرایندی با سرعت کم، خسته کننده و هچنین با درجه کمتری از بهداشت و مراقبت همراه است. به طور مثال، تولید تقریبا 3 هزار نشای پیوندی خیار نیاز به 6 ساعت کار یک تیم 7 نفره دارد که حدود 70 درصد این زمان صرف اتصال می شود.

نشا-ماشین پیوند زن نشا

پیوند نشا در گیاهان خانواده بادنجانیان (solanaceae)، کدوئیان (Cucurbitaceae)، هندوانه ها (Watermelons)، ملون ها (melons) و محصولاتی مانند کدوحلوایی (Cucurbita moschata) به طور موفقیت آمیزی با ماشین پیوندزن انجام شده است.

تشخیص پایه و پیوندک در پیوند:

در سبزی ها هم مانند درختان، یک گیاه به عنوان پایه و ریشه پیوند را تشکیل می دهد و گیاه دیگر به عنوان پیوندک، بخش هوایی گیاه را تشکیل می دهد و محصول نهایی را تولید می کند.

زمان پیوند زدن نشاء:

 پیوند نشا در زمان تولید نشا صورت می پذیرد و عمر گیاه در ان زمان حدود 3 هفته است.
 در خانواده کدوییان برگهای لپه ای کاملا رشد کرده اند و تنها اولین برگ اصلی شروع به رشد کرده است.
 در خانواده بادنجانیان دو تا سه برگ اصلی تشکیل شده و رشد کرده اند.
 زمان مناسب برای پیوند زنی (نشاهای گوجه فرنگی و بادنجان حدود سه هفته پس از کشت آنها در سینی نشا است).

ربات پیوند زن تیداپارس- ساده ترین راه حل برای تولید نشا پیوندی

ربات پیوند زن نشا تیداپارس (شکل-7) برای برش انواع نشای سبزی و صیفی (خیار، گوجه، بادنجان، فلفل، ملون ها و . . .) با ضخامت ساقه 1/2 تا 3/5 میلیمتر مناسب می باشد و هر سیکل پیوند نشا را تنها با یک اپراتور در مدت زمان 15-10 ثانیه انجام می دهد. راندمان این ربات به گونه ای است که در هر ساعت 360 تا 400 نشای پیوندی تولید می نماید. استریل کردن تیغه های برشی در هر دو نشای پایه و پیوندک امری ضرورری می باشد. از این رو در هر مرتبه برش، ماده ضدعفونی کننده (بنا به صلاح دید متخصص نشا) به طور اتوماتیک روی واحد تیغه های برش اسپری شده و تیغ ها برای برش بعدی کاملا ضدعفونی می شوند.

گیره

فشار فیزیکی معمولی علاوه بر نگهداشتن پایه و پیوندک در کنار هم، برای یک پیوند موفق ضروری است. ماشین پیوندزن تیداپارس قابل استفاده با هر نوع گیره پلاستیکی، سرامیکی، بامبو و… می باشد (شکل-8).

مشخصات ربات پیوند زن نشا تیداپارس

 تغییر ساده و سریع زاویه برش تیغه ها برای طیف وسیعی از نشا گیاهان.
 اسپری ماده ضدعفونی کننده جهت استریل کردن تیغه ها در هر مرتبه برش.
 قابل استفاده با هر نوع گیره.
 دارای گریپرهای انعطاف پذیر و عدم آسیب به ساقه های ترد نشا.
 عملکرد بسیار سریع و دقیق فقط با یک اپراتور.
 آپشن نور متمرکز هنگام عملیات پیوند جهت افزایش دقت و راحتی اپراتور در پیوندزن نشا تیداپارس.

نتیجه گیری

تحقیق در مورد ماشین های پیوند سبزیجات افزایش یافته است. بهبود کیفیت پیوندزنی نشاء با سرعت و دقت بالا در پیوند زدن، یکنواختی در زاویه برش، کاهش هزینه های کارگری وعدم انتقال آلودگی ازشرایط دستگاه پیوندزن نشاء تیداپارس می باشند. کاربری آسان و حداقل هزینه ی نگهداری این دستگاه معرف یک مجموعه کامل است برای تولید نشا پیوندی.

نویسنده:

خانم مهندس فائقه اصانلو – مدیریت گروه صنعتی تیداپارس

09904823436

09103218554

www.TIDAPARS.com