مزایای کشت نشایی بجای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی

اهمیت کشت نشایی خصوصا برای کشاورزی ایران

در اهمیت کشت نشایی و کشاورزی به صورت نشاکاری همه در جهان متفق القول هستند. با وجود کاهش شدید منابع آبی ایران و رشد اروز افزون جمعیت، نیاز به تولید غذا و محصولات کشاورزی بیش از گذشته است. از طرفی با تحریم های گسترده بین المللی علیه ایران و مشکلات عدیده اقتصادی ناشی از این تحریم ها، این بخش کشاورزی است که پتانسیل بالایی برای توسعه و ظرفیت تولید بیشتر هم به جهت امنیت غذایی کشور هم از منظر صادرات و افزایش درامد ارزی را داراست. توجه به این بخش و تلاش در جهت توسعه آن با رعایت مسائل زیست محیطی ایران کمک شایانی در این برهه حساس زمانی به اقتصاد ایران خواهد نمود. که این مساله جز با بکارگیری تکنولوژی و ورود ماشین های نوین کشاورزی و در یک کلام توسعه گسترده مکانیزاسیون ممکن نخواهد بود.

در گذشته اغلب کشاورزی و کاشت گیاهان به صورت کشت مستقیم بذر صورت می گرفت و منابع آبی بسیار خصوصا آب های گرانبهای زیر زمینی برای کشت مستقیم بذر و جوانه زنی گیاه مصرف می شد. مساله ای که همچنان در کشور ما کم و بیش رواج دارد، درحالی که در کشورهای توسعه یافته سال هاست در راستای کاهش مصرف آب، کود، سموم و  . . .کشت نشایی بجای کشت مستقیم بذر در زمین صورت می گیرد. نشاکاری مزایای بسیاری دارد که اهمیت آن بیش از گذشته نمایان شده است. علاوه بر کاهش مصرف نهاده ها و کاهش چشمگیر مصرف آب، کاهش عملیات داشت، زودرسی محصول و بازده بالاتر، صرفه اقتصادی بالا و کسب سود بیشتر کشاورز از جمله مزایای کشت نشایی می باشد.

در این مقاله به کشت نشایی از منظر کاهش چشمگیر مصرف آب خواهیم پرداخت که با ارائه آمار و ارقام اهمیت این روش کشت به نحو موثری نمایان می شود.

بهترین شیوه کشت نشایی، پرورش نشا در سینی نشا می باشد. کشت بذر در سینی نشا با بستری از کوکوپیت، پرلیت، پیت ماس و . . .  بر اساس نوع گیاه و تجربه کشاورز صورت گرفته پس از گذران دوره رشد لازم، به زمین اصلی انتقال داده می شود. سینی های نشا جنس های مختلفی دارند که سینی با جنس پلی استایرن به سبب ارزانی و فراوانی در ایران رایج تر است. اغلب سینی های نشا در اشکال و ابعاد مختلفی موجود هستند که بسته به نوع گیاه و شرایط کشاورز انتخاب می شوند. ما در این مقاله یک سینی نشای 220 حفره ای که معمولا رایج هست را ملاک عمل قرار داده و محاسبات را بر این اساس انجام می دهیم. ابعاد هر سینی 220 سلولی را 60 در 70 سانت درنظر میگیریم. مساحت یک سینی حدودا نیم مترمربع 5/0 مترمربع می شود. (تمام سینی ها تقریبا در این محدوده اندازه هستند کمی بزرگتر یا کوچکتر)

کاهش مصرف آب با تولید نشا در گلخانه

در هر هکتار گلخانه که معادل 10000 مترمربع هست با احتساب فضای راهروها حدود 23000 سینی نشا 220 سلولی جا می شود. با یک محاسبه ساده در می یابیم که بیش از 5میلیون قطعه نشا در یک گلخانه یک هکتاری تولید خواهد شد.

در یک گلخانه زمان میانگین آماده شدن نشاها از زمان کاشت بذر تا زمان انتقال به زمین اصلی حدود یک ماه هست. این زمان بسته به گیاهان مختلف متفاوت است مثلا برای فلفل 45 روز و برای کاهو 20 روز درنظر گرفته می شود.

در زمین اصلی در هر هکتار حدود 30000  نشا کشت می شود. درواقع یک گلخانه یک هکتاری قادر به تامین نشا برای 166 هکتار مزرعه خواهد بود.

در فصول گرم سال برای آبیاری این مقدار نشا در یک هکتار گلخانه روزانه حدود 20000 لیتر آب احتیاج هست. که در یک ماه معادل 600000 لیتر یا 600 مترمکعب آب مصرف می شود.

از طرفی، اگر برای 166 هکتار مزرعه بخواهیم نشا را در خود مزرعه تهیه کنیم 16 هکتار زمین احتیاج هست. (حدود یک دهم زمین اصلی).

برای پرورش نشا در زمین اصلی در یک ماه 6 مرتبه آبیاری لازم است و برای هر هکتار در هر نوبت 500 مترمکعب آب مصرف می شود. رقمی معادل 48000 مترمکعب آب احتیاج هست. در مقایسه با کشت نشا در گلخانه متوجه خواهیم شد که پرورش نشا در گلخانه حدود 80 برابر مصرف آب را کاهش می دهد. این رقم بسیار بزرگی است و در کل سرزمین پهناور ایران در نظر بگیریم، با کشت نشایی به جای بذر، رقم بسیار قابل ملاحظه می شود.

در اهمیت کشت نشایی این مقایسه را از منظر مصرف آب بیان کردیم و فقط کاهش در میزان و هزینه آب را نشان می دهد. حال در نظر بگیرید نشاهایی که در گلخانه تولید می شوند به دلیل شرایط مساعد و کنترل همه عوامل، هم از کیفیت بالاتری برخوردارند هم هزینه نهاده هایی چون کود، سم و مبارزه با علف هرز و هزینه های کارگری کمتری دارند. در مزرعه هزینه کارگری بسیار بالاتر، نیاز به تعداد بیشتر کارگر و مشکلات بیماری و سمپاشی و . . . هم بیشتر خواهد بود. در این میان بخشی از بذور از بین می روند و نیاز به کاشت مجدد (واکاری) خواهد بود، واکاری هم علاوه بر هزینه (هزینه بالاتر بذر به دلیل مصرف بیشتر در زمین اصلی نسبت به گلخانه) تاخیر و فاصله در رشد با سری کاشت اول را در پی خواهد داشت.

گروه صنعتی تیداپارس با توجه به اهمیت موضوع کشت نشایی و رشد و توسعه این شیوه کشت اقدام به طراحی و تولید ماشین بذرکار سینی نشا با توجه به تکنولوژی روز دنیا نموده، سیدر تیداپارس با کیفیت عالی متریال و ساخت مهندسی دقیق سال هاست کارکرد موفقی در کشت انواع بذور در گلخانه های سراسر کشور داشته است.