نقش و اهمیت نور در گلخانه و نیاز نوری گیاهان
درباره ی اهمیت نور در گلخانه باید ابتدا به معرفی و نقش نور مناسب برای گیاهان بپردازیم. گیاهانی که در گلخانه ها پرورش می یابند شرایط ویژه تری از گیاهان در زمین های زراعی دارند و نیازهای بیشتری را طلب می کنند. عواملی که باید در گلخانه ها مورد کنترل قرار گیرند عبارت اند از: درجه حرارت، نور، رطوبت، مقدار گاز کربنیک.
هر یک از این عوامل به تنهایی برای رشد گیاه بسیار ضروری و مهم هستند و طی مقالات آینده در رابطه با آنها و عملکرد هر یک صحبت خواهیم کرد. موضوعی که در این مقاله محور بحث ما قرار دارد میزان نور در گلخانه و نیاز گیاهان متفاوت به نور و شدت وجود آن است که در ادامه در این باب سخن خواهیم گفت.
–
اهمیت توسعه و رونق گلخانه در کشور
چندین سال است، احداث شهرک های گلخانه ای و واحدهای گلخانه ای در سراسر کشور رواج پیدا کرده است. گلخانه همانند دیگر تکنولوژی های جدید، بسیار مورد توجه و اقبال جامعه کشاورزی قرار گرفته است. زیرا که ورود تکنولوژی به روند کار، کیفیت و کمیت تولید را بالا می برد. کشت در گلخانه ها مزایای بسیاری دارد.
از مزیت های کشت گلخانه ای می توان به تولید خارج از فصل، امکان کشت هر محصول در هر منطقه آب و هوایی، امکان کنترل عوامل محیطی، کنترل آفات و بیماری ها، مصرف کمتر آب، راندمان بالای تولید، دوام محصول پس از برداشت، قیمت بالاتر محصول برای فروش در خارج از فصل و مواردی از این دست اشاره کرد.
در ایران خیار گلخانه ای بازار خوبی دارد، صیفی جاتی نظیر گوجه فرنگی، طالبی، توت فرنگی، فلفل دلمه ای، لوبیا سبز و . . . نیز در گلخانه ها تولید می شود. علاوه بر صیفی و سبزی جات، تولید گل های زینتی از دیرباز در گلخانه ها رایج بوده است. خصوصا که روش های مکانیزه علاوه بر کیفیت، کمیت و تیراژ تولید را افزایش داده و سودهی بالاتر خواهد رفت.
نکته بسیار مهم کشت در گلخانه ها، راندمان بالای مصرف آب است که استفاده مناسب از منابع آبی را موجب می شود. این مساله با توجه به کاهش روز افزون منابع آب زیرزمینی ایران، اهمیت دوچندان می یابد. بی شک توسعه گلخانه ها نقش قابل توجهی در کاهش مصرف آب خصوصا در بخش کشاورزی که از پر مصرف های آب ایران است را ایفا می کند.
کشاورزی از آن دسته شغل‌هایی است که شاید به خاطرسختی های بسیار آن، جوان‌ها کمتر به سمت آن می روند. در شرایطی که در جامعه نرخ بیکاری بالاست و خصوصا در قشر جوان بالاتر می باشد، کارآفرینانی وجود دارند که از گلخانه های کوچک شروع به کار و کسب تجربه و کارآموزی می نمایند و روش کار را آموخته، در نهایت با تجربه و آگاهی کامل گلخانه بزرگ و اصولی را احداث می نماید.
گلخانه های بزرگ و مکانیزه سود دهی و رونق بسیار بالاتری نسبت به کوچک متراژ دارند. بنابراین درآمد بیشتری را نصیب گلخانه دار می نمایند.
نیاز نوری گیاهان
گیاهان و محصولات کشاورزی زیادی وجود دارد که طبیعت رشدی و پرورشی و سبک زندگی آنها بسیار متنوع و گوناگون است. یکی از نیازهای طبیعی آنها نور است که میزان پذیرش هر گیاه از نور با گیاهان دیگر متفاوت است به طوری که بعضی از گیاهان به نور زیاد و فراوان و برخی به نور کمتری نیازمندند. نور کم در گیاهان موجب کاهش فتوسنتز و نور بیش از ظرفیت گیاه موجب آسیب دیدگی کلروپلاست و کاهش فتوسنتز و در نتیجه کاهش رشد گیاه می گردد. میزان نیاز گیاه به نور فتوپریود نام دارد. بنابراین گیاهان از لحاظ نیاز به نور به سه دسته تقسیم می شوند:
1. گیاهان روز بلند: این دسته از گیاهان برای تامین نیاز نوری خود بین 10 تا 14 ساعت تابش نور فراوان نیاز دارند. گیاهان تابستانی در این دسته قرار دارند.
2. گیاهان روز کوتاه: نیاز این گیاهان در کمتر از 12 ساعت تامین میشود.
3. گیاهان بی تفاوت به طول مدت روز: این گیاهان ها برای گل دهی به طول روز اهمیتی نمی دهند و در طول سال توانایی گل دهی دارند. این گیاهان برای نگه داری در منزل گزینه های مناسبی هستند.
گیاهان بی تفاوت سازگار تر به نظر می رسند. در کشور ما به دلیل اینکه روزهای آفتابی بیشتر است مشکلی در رابطه با نور رسانی به گیاهان روز بلند وجود ندارد و از این بابت نیاز نوری گیاهان تامین می شود. در گیاهان روز کوتاه نیز می توان به وسیله ی جلوگیری از تابش نور به طور مثال با پرده های تیره میزان نور دریافتی گیاه را تحت کنترل درآورد و در گلخانه ها نیز با پوشاندن پوشش گلخانه به وسیله ی حصیر، گل و رنگ های قابل شستشو و یا چادر های الکترونیکی ساعت روشنایی را برای گیاهان روز کوتاه پایین آورد.
در گلخانه ها علاوه بر میزان نور موجود که در فصول مختلف شدت این نور متفاوت است و این نور باید براساس نیاز گیاه تامین گردد برای ایجاد نور تکمیلی از روش های مصنوعی استفاده می کنند.
قبل از هر چیز آگاهی از سبک زندگی گیاه برای پرورش بسیار مورد اهمیت است. پس از این مرحله و تامین نور به وسیله ی خورشید می توان از انواع لامپ ها برای تامین نور تکمیلی استفاده نمود که به شرح زیر است:
نور سفید: با تولید نور در این لامپ ها حرارت بالایی تولید می شود که نه تنها حرارت بلکه کیفیت نور نیز پایین است.
لامپ فلورسنت: نسبت به لامپ های نور سفید اینها برای رشد گیاه مناسب تر عمل می کنند. تنها مشکل این لامپ ها ولتاژ کم آن است که با افزایش تعداد لامپ این مشکل مرتفع خواهد شد اما هزینه ی زیادی را به دنبال دارد.
لامپ سدیمی: این لامپ ها ارزان و کاربردی هستند و گزینه ی مناسبی برای نورهای تکمیلی هستند.
–
نگارنده: واحد تحقیق و توسعه گروه صنعتی تیداپارس
تلفن: 24-02634209120
02634090070-73
فکس دفتر مرکزی:
02634090072
واحد بازاریابی و فروش:
09904823436-9
ما در شبکه های اجتماعی با نام TIDAPARS جستجو کنید. 
